Vaqtning qadriga etaylik

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday marhamat qilganlar:

«Qiyomat kunida to turt narsadan suralmagunicha bandaning qadami joyidan jilmaydi: umrini qanday utkazgani, yoshligida nima qilgani, molini qaerdan topib nimaga sarf qilgani, ilmiga qay darajada amal qilgani» (Imom Termiziy rivoyati).

Barchamizga malumki, inson ikhtiyoridagi eng qimmatli narsa uning vaqtidir. Chunki yuqotilgan har qanday narsani topish mumkin, ammo zoe ketgan vaqtni orqaga qaytarishning sira iloji yuq. Shunday ekan, har bir oqil musulmon uz vaqtini katta bir khazina deb bilmogi, uning ozginasiga ham beparvo bulmay, vaqtning qadriga etishi, har bir ishni uz vaqtida bajarishga ahamiyat bermogi lozim.

         Alloh taolo Quroni Karimda muminlarning ikki dunyoda najot topishlari uchun lagv (yani behuda suz va ishlar)dan batamom yuz ugirishlari lozimligini bayon qilish bilan vaqtni behuda utkazmaslikka targib qiladi (Muminun surasi, 3-oyat).

Bunday yakhshilab uylab qaralsa, mumin kishining zimmasida ado etishi lozim bulgan burchu vazifalar uning vaqtidan kura kuproq, Allohning bergan nematlari shukrini ado etishga bir insonning umri etmaydi. Shundoq ekan, vaqtni zoe utkazishga fursat yuq, azizlar. Behuda utkazilgan har bir daqiqa okhiratda insonning zarariga hujjat bulishini anglamogimiz darkor.

Hasan Basriy rahmatullohi alayh hikmatlaridan birida bunday deyiladi: «Har kuni tong yorishganda Haq tomonidan bir jarchi: «Ey Odam bolasi! Men yangi kunman, sening barcha amalingga guvohman. Mendan solih amallar qilib foydalanib qol, chunki to qiyomatgacha qaytmayman», deb jar soladi.

         Islom dinida vaqtning qadri baland bulgani uchun ham tongda erta uygonishga targib qilingan. Musulmon kishining kundalik hayoti fajr (erta tong) vaqtidan boshlanishi, bomdod namozidan sung to quyosh chiqqunicha bulgan vaqtda baraka borligi alohida ahamiyatga molik. Zero, Paygambarimiz sollallohu alayhi va sallam: «Ey, Allohim, ummatimning tonggiga baraka bergin», deb duo qilganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).

Fotima onamiz roziyallohu anho aytadilar: «Men tong otganda urnimda yotgan edim, shu vaqt Rasululloh sollallohu alayhi vasallam utib qoldilar va oyoqlari bilan meni turtib: «Hoy qizginam, tur urningdan, Rabbingning rizqini qarshi ol, gofillardan bulma. Albatta, Alloh taolo odamlarning rizqini tong otgandan quyosh chiqqunicha bulgan vaqt oraligida taqsim qiladi», dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).

Darhaqiqat, vaqtiga nisbatan jiddiy qaraydiganlar bilan unga beparvolar ayni mana shu vaqtda ajralib qoladi.

         Haqiqiy musulmon kishi vaqtning qiymatini yakhshi anglaydi. Chunki vaqt – uning umri, vaqtning utishi umrning utishi demakdir. Bazi kishilar bekorchilikdan, vaqtlari utmayotganligidan shikoyat qilishadi, vaqt utkazish uchun turli khil uyinlar uylab topishadi. Aslida esa usha vaqt uning umrini qisqartirayotganini anglab etmaydi. Poezdda ketayotgan kishi uchun guyo faqat poezd yurayotgandek, u esa bir joyda utirgandek tuyuladi. Aslida-chi, poezd uzi bilan uni ham olib ketyapti-ku! Odamlar vaqtlarini uyin-kulgu bilan utkazadilar, taqdiru ajal esa uzgarmaydi, ular utmishlarini unutib yuboradilar, ammo amallarining zarrachasi ham hisobsiz qolmaydi.

Alloh taolo Quroni Karimda:

«(Usha) kunda Alloh ularning barchalarini qayta tiriltirib, (dunyoda) qilgan amallarining khabarini berur. U (amallar)ni Alloh hisoblab quygan. Ular esa unutib yuborganlar. Alloh barcha narsaga guvohdir»  (Mujodala surasi, 6-oyat), deb marhamat qilgan.

         Demak, har birimiz vaqtning qadriga etib, undan unumli foydalanmogimiz hamda buni kuchli iymon va haqiqiy taqvoning belgisi, deb bilmogimiz lozim. Zero, umr insonga bir marta berilar ekan, uning har bir daqiqasi ganimat va hisoblidir. Okhiratda zoe ketkazilgan umr uchun afsus-nadomat chekilib, bu dunyoga yana bir marta qaytish suralganida: «…Akhir, Biz sizlarga eslatma oladigan kishi eslatma olgudek uzun umr bermaganmidik?! Sizlarga ogohlantiruvchi (Paygambar) ham kelgan edi-ku!…», deya itob qilinishi Quronda khabar berilgan (Fotir surasi, 37-oyat).