Главная / Иктисодиёт / Сариосиёда президент карорида белгиланган лойихага тускинлик килинмокда

Сариосиёда президент карорида белгиланган лойихага тускинлик килинмокда

«Мен ОАВ фаолиятини мунтазам кузатиб бораман. Лекин, афсуски, ислохотлар мохияти, кабул килинаётган конун ва карорлар ижроси билан боглик муаммолар, ахоли мурожаатлари юзасидан газета, теле ва радиоканалларда танкидий макола, курсатув ва эшиттиришлар жуда кам», деб таъкидлаб утдипрезидент Шавкат Мирзиёев Конституция кабул килинганининг 26 йиллиги муносабати билан утган тантанали тадбирда сузлаган нуткида.

Ушбу журналистик суриштирувимизда Президент томонидан имзоланган ана шундай карорлардан бирининг ижроси Сурхондарё вилояти Сариосиё туманида кандай килиб пайсалга солингани, тадбиркор ва хорижлик инвесторнинг «тарвузи култигидан тушгани» хакида хикоя килинади.

2018 йилнинг 19 июлида Узбекистон Республикаси Президентининг «2018-2019 йилларда инвестициявий ва инфратузилмавий лойихаларни амалга оширишни жадаллаштиришга оид кушимча чора-тадбирлар тугрисида»ги ПК–3874-сонли карори имзоланганди.

Мазкур карорнинг 5-иловасига кура, Сариосиё туманида Афгонистоннинг «Билол Бахир Сари» компанияси билан биргаликда доривор усимликлар етиштириш учун 15 гектар ер майдони ажратилиши ва 2 миллион АКШ доллари микдорида инвестиция киритилиши белгиланган.

Айни пайтда, мазкур топширикка масъул булган сариосиёлик тадбиркорлар зотдор йилки ва туякуш бокиш билан муваффакиятли шугулланишмокда. Чорва учун ем етиштиришга мулжалланган майдоннинг 2 гектарида заъфарон (шафран) устирилмокда. Заъфарон усимлигининг туганаклари купайиб, уларни янада кенгрок ерга кучириб утказиш имконияти бор.

Тадбиркорлар Президент карорига кура янги ажратиладиган 15 гектар ерда заъфарон, лаванда, алоэ вера каби экспортбоп доривор усимликлар етиштиришни мулжаллашаётган эди.

Сурхондарёда илк бор утказилган «Бизнес форум» чогида афгонистонлик хамкор топилади. Олдинга утиб айтиш керакки, вилоят хокимининг инвестициялар буйича уринбосари Анвар Орипов мазкур «Бизнес форум» доирасида имзоланган шартномалар ва меморандумларнинг кейинги такдирига мутлако бефарк.

Видео: Mover (tas-ix)

Видео: Youtube

Сариосиёлик ва афгонистонлик тадбиркорларнинг даъвосига кура, Афгонистондан 1 миллион АКШ доллари микдоридаги маблаг «Билол Бахир сари» МЧЖ кушма корхонасининг «Узсаноаткурилишбанк»нинг Шаргун шахар булимига йуналтирилган. Бирок, сариосиёлик тадбиркорга кура, ишлар хорижий инвестор кутганидан мутлако терс тус олгач, ортга кайтариб кетилган.

Хуллас, бизга тушунтиришларича, Сариосиё туман хокими Аскарали Жураев хорижлик инвестор Ахмад Жавид Нурзай билан учрашишни хам пайсалга солиб, у Сариосиёда булганининг факат олтинчи куни (!) учрашиш учун фурсат топган. Ахир хорижлик инвесторнинг нияти жиддий булмаса, хоким билан учрашишни кутиб, чекка туманда бир хафта юрмайди-ку?!

Ахмад Жавид Нурзай бу борада кандай фикрда эканини бизга маълум килди:


Инвестор Ахмад Жавид Нурзай

«Мен Ахмад Жавид Нурзай, Афгонистондаги «Билол Бахир Сари» компанияси рахбариман. Доривор усимликларни етиштириш буйича кушма корхона очиш учун Узбекистоннинг Сариосиё туманида 7 кун булдим. Туман рахбари факат 6-кунга келиб биз билан учрашишга вакт топди. Туман хокими билан гаплашиб, айрим молиявий операцияларни бажардик, шеригим ва бизга куп ваъдалар берилган эди, лекин уларнинг бирортаси бажарилгани йук. Шу сабабли Афгонистонга кайтиб кетишга мажбур булдик».

Муаммонинг мохияти нимада узи?

Сариосиёлик тадбиркор, «Билол Бахир Сари» МЧЖ муассисларидан бири Зафар Сафаровнинг айтишича, улар Президент карорида белгиланган вазифани аъло даражада уддалаш учун барча чораларни куришган: инвестор топишган, унга лойихани такдим этишган. Уларга лойихани амалга ошириш учун вилоят ва туман кадастр булими томонидан ер танлаш таклиф этилган. Ерларнинг тупрокларидан намуналар олиниб, пойтахтдаги лабораторияларда тахлил килинган. Тахлил натижалари Афгонистонга — инвесторга жунатилган. Инвесторнинг урганишларидан якуний бир тухтамга келишган ва доривор усимликларни экиш учун «Лутфикор» махалласи худудидаги далани танлашган.

Бирок орадан куп утмай, мазкур ер «ута унумдор» булгани учун пахта ва галла экиш учун колдирилгани, заъфарон, лаванда каби экспортбоп экинлар экиш учун Тожикистон билан давлат чегараси якинидаги сув чикмайдиган, унумсиз ерлар таклиф этила бошланган. (Пахта ва галла урнини экспортбоп янги экинлар хисобига кискартириш хакида Президентнинг узи бот-бот такрорлаб турган чогдаги хатти-харакатга эътибор беринг!)


Сурхондарё вилоят хокимининг биринчи уринбосари Тура Боболов

Вилоят фаоллари йигилишида Сурхондарё вилоят хокимининг уринбосари Т.Боболов Сариосиёда афгонистонлик инвесторнинг 1 миллион доллар инвестицияси билан янги лойиха иш бошлаганини мактаб таъкидлаганига карамасдан, айнан унинг имзоси билан «Билол Бахир Сари» МЧЖга танланган ерни олишга рад жавобини бериш хакида туман хокими номига хат йулланган.

Энг хайратланарлиси, дала «Билол Бахир Сари» МЧЖга пахта ва галла экиш учун захира килинган, деган важ билан берилмаган эса-да, у ерда курилиш ишлари олиб борилаётганига гувох булдик. Яъни, ер кандайдир важ билан президент фармонида курсатиб утилган хорижий инвестор иштирокидаги лойихага ажратилмасдан, бошка бировга бериб юборилган.

Мазкур масала юзасидан Сариосиё тумани хокими Аскарали Жураев билан учрашиб, саволларимизга жавоб олиш учун икки кунлик уринишларимиз бесамар кетди. Афтидан, афгонистонлик инвесторга хам жаноб хоким шундай туткич бермаган.

Бу борадаги айрим саволларимизга туман хокимининг инвестициялар, инновациялар, хусусийлаштирилган корхоналарга кумаклашиш масалалари буйича уринбосари Шерзод Хидиров жавоб берди.


Сариосиё тумани хокими уринбосари Шерзод Хидиров

Хидиров туман хорижий инвестиция киришидан манфаатдор эканлигини таъкидлади. Айнан шу масъул афгонистонлик Ахмад Жавид Нурзайга хам бир хафта давомида хамрохлик килган. Кетиб колмасин, дея кунглига караган. У хали хам бу лойиха амалга ошишига ишонмокда.

У такдим этган альбомга кура, Сариосиёда келгуси йилда жами 40та инвестицион лойиха амалга оширилиши белгиланган булиб, уларнинг нак 38таси банк кредитлари эвазига амалга оширилади. Кредит эвазига амалга ошириладиган лойиханинг руёбга чикиши албатта даргумон. Банк бирор важ билан кредит бермаса-чи, кредитнинг фоизи тадбиркорга тугри келмаса-чи, деган саволлар юзага чикади.

Туманда 2019 йилда тадбиркорлар ва инвесторларнинг уз маблаглари эвазига ошириладиган лойихалар иккитагина экан. Улардан бири — «Билол Бахир Сари» МЧЖники. Яъни, туман хокими томонидан ер ажратилса, эртаданок киришса буладиган, Президент карорида белгилаб куйилган лойиханинг амалга ошишига беписандлик килинмокда.

Туман хокими «биз тавсия этган ер тадбиркорларга ёкмади, нима килай энди?» дейиши хам мумкин. Лекин, лойихага катта пул тикиляпти. Унинг самарали фаолият бошлаши, янги иш уринлари яратилиши учун лаборатория текширувларидан утган унумдор тупрокли ер ажратилиши керак эмасми? Боз устига, уша серунум ерда курилиш ишлари олиб борилаётганини нима билан изохлаш мумкин?!

Албатта, янги турдаги экспортбоп усимликларнинг етиштирилиши мамлакатимиз фармацевтика ва парфюмерия саноатига кушимча ёрдам буларди. Хориждан валюта эвазига олиб кирилаётган моддалар урнини босувчи хомашё узимиздан чикса ва экспорт килинса яхши эмасми? Айни пайтда 2 гектар майдонда етиштирилаётган заъфарон аллакачон Европа давлатларига экспорт килинмокда.

«Билол Бахир Сари» МЧЖ рахбарининг тушунтиришича, энди афгонистонлик инвесторни кайтариш онсон булмайди. У умуман кайтиб инвестиция киритмаслигининг эхтимоли катта. Куряпсизми, биргина туман хокимининг бепарволиги туфайли шунча бошланган иш, Президент карорида белгилаб куйилган вазифани амалга ошириш юзасидан килинган саъй-харакатлар осмонга учмокда.

«Албатта, шу ишларни бошка бир вилоятда ёки туманда хам амалга оширсам хам булади. Чакириб хам ётишибди. Лекин бор билимим ва сармоямни узим тугилиб усган туманда амалга оширишга, уз халкимга иш уринлари яратишга сарфламокчи эдим. Рахбарларнинг янгиликлар ва ислохотларга, айникса давлат рахбарининг карорига беписандлиги менинг хафсаламни пир килмокда. Арз-додимни эса хеч ким эшитмаяпти», деди тадбиркор.

Хуллас, Сариосиёда мана шунака гаплар… Сурхондарё вилоят хокимининг биринчи уринбосари Тура Боболов, вилоят хокимининг инвестициялар буйича уринбосари Анвар Орипов, Сариосиё тумани хокими Аскарали Жураевнинг хатти-харакатлари холисона бахо беришни сизнинг хукмингизга колдирамиз, азиз муштарий!

Kun.uz эса мазкур вазиятни синчковлик билан кузатишда давом этади.

Шухрат Шокиржонов,
Kun.uz махсус мухбири.

P.S. Суриштирувларда аникланишича, мазкур холат Аскарали Жураев бор сармоясини шу туман равнакига кушаман деган ёш тадбиркорларга биринчи бор тускинлик килиши эмас экан. Шу заъфарон, туякуш ва отлар учун ем экиладиган майдон, тадбиркор томонидан туман дехкон бозори якинида барпо этилаётган супермаркет биноси курилишида хам ер ажратиш билан боглик муаммолар юзага келиб, факатгина шахсан вилоятнинг уша вактдаги хокими Эркинжон Турдимовнинг аралашуви билан тадбиркорнинг хукуклари тикланган экан.

Айни пайтда вилоят хокими узгарган. Сурхондарё вилоят халки бекорга Турдимовнинг кетишини чукур кайгу билан карши олмаган экан. Куриб турибмизки, Сурхондарёда «ишлайман» деган, кузлари ёнган тадбиркорларнинг кукрагига теккан офтоб яна кора булутлар орасига беркинган. «Сулаймон кетиб, девлар кутилган», деганлари шу булса керак…

Check Also

200sum

200 минг сумлик банкноталар муомалага чикарилади

Янги банкноталар 15 июлдан муомалада булади. Марказий банк 2022 йил 15 июлидан бошлаб янги куринишдаги …

Даре уз Янгиликлар – сӯнги Ӯзбекистон хабарлари