Главная / Маданият / Покликнинг фазилатлари хакида

Покликнинг фазилатлари хакида

poklikПоклик – «Тахорат» сузи лугатда «тозалик ва озодалик» маъносини англатади. Шариатда эса у тахорат, гусл, таяммум каби намоз укиш учун керакли покланишларга айтилади.

Исломда поклик иймондан хисобланади. Ислом поклик ва покланиш ишларига ута жиддий карайди. Дунёда Исломдан бошка хеч бир дин, тузум ёки фалсафа покликни ва озодаликни иймонга тегишли даражага кутармаган.

Бир вактлар Оврупода масихий дини хукмронлик килган пайтда поклик гунох хисобланган. Кишилар узига, кийим-бошига узок вакт сув теккизмаганлари билан фахрланганлар. Хозирда хам купчилик назарида поклик тиббий ёхуд шахсий озодалик иши хисобланади.

Исломда эса бу иймон иши булиши билан бирга, поклик булмаса, банданинг ибодати хам кабул булмайди. Исломда барча ибодатларнинг кабул булиши учун, аввало, банданинг калби, нияти пок булиши керак.

Колаверса, ибодатларнинг кабул булиши учун инсоннинг бутун танаси, кийим-боши ва хатто ибодат жойи хам пок булиши шарт. Пок булганда хам каттаю кичик, кузга куринадигану куринмайдиган барча нопокликлардан холи булиши керак. Ана шундок покликка эга булмаган банда Аллохга ибодат кила олмайди. Яъни намоз хам укий олмайди, Куръон хам ушлай олмайди.

Исломда ибодатларнинг кабул булиши – пок­лик асосида адо этилишига боглик. Бизда поклик йулида килинган хар бир иш юкори бахоланади ва уни килган кишига улкан ажр-савоблар, олий мартабалар бор. Бу бобда ана шулар хакида суз юритилади.

Аллох жалла шаънуху:

«Унда покланишни яхши курадиган эрлар бор. Аллох покланувчиларни яхши куради», деган. (Тавба сураси, 108-оят)

Шарх: Аллох субханаху ва таоло ушбу ояти каримада покликни ва пок кишиларни мадх этмокда. Пок кишиларни яхши куришини эълон килмокда. Бу эса Аллох таоло томонидан пок­ликка канчалик эътибор берилишини курсатиб турибди. Бу ояти кариманинг узи барча инсонлар поклик учун интилиб, бутун дунё покланиш сари юз тутиши учун етарли!

Мусулмонлар Куръонга амал килиб яшаганларида ана шундок булган!

Энди бу борадаги хадиси шарифлардан бизнинг китобимизда келганларини урганишга утайлик.

Абу Хурайра розияллоху анхудан ривоят килинади:

«Пайгамбар соллаллоху алайхи васаллам:

«Албатта, умматим киёмат куни тахоратнинг асаридан пешоналари оппок ва оёк-кулларидан нур таралиб турган холларида чакирилурлар. Бас, сиздан ким уз пешонасидаги кашкасини узайтиришга кодир булса, шуни килсин», дедилар».

Бешовларидан факат Абу Довуд ривоят килмаган.

Шарх: Бундан буён ровий сахобийнинг таржимаи холлари олдин утган булса, матнда исмларини зикр килиш билан кифояланамиз. Таржимаи холлари берилмаган ровийни кенгрок таништиришга харакат киламиз.

Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам юкоридаги хадиси шарифларида тахоратнинг фазилати киёмат куни кай тарзда намоён булиши хакида хабар бермокдалар.

Киёмат коим дахшатлари, у куннинг зулматлари ва тус-туполонлари маълум. У кунда биров-бировни таний олмайди. Купларнинг юзи корайган,  бетларини губор коплаган булади. Аммо бир гурух одамлар юзларидан ва кул-оёкларидан кишининг хавасини келтирадиган даражада нур таралиб, гузал холатда ажралиб турадилар. Бу бахтиёр инсонлар Мухаммад соллаллоху алайхи васалламнинг умматларидир, умр буйи тахорат килиб, намоз укиб утган мусулмонлардир. Улар хакида Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васалламнинг узлари куйидагиларни айтадилар:

«Албатта, умматим киёмат куни тахоратнинг асаридан пешоналари оппок ва оёк-кулларидан нур таралиб турган холларида чакирилурлар».

Биз, аввалига пешоналари оппок ва оёк-кулларидан нур таралиб турган холда, деб таржима килган суз хадиси шариф матнида «гурран мухажжалийн» деб келган. Арабларда аслида «гурран» лафзи пешонаси оппок кашка отга, «мухажжалийн» эса олд ва орка оёкларининг туёкларидан юкори кисми оппок булган отга айтилади. Одатда бу тоифа отлар гузаллиги билан хар канча куп отлар ичида хам ажралиб, танилиб туради.

Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васалламнинг умматлари хам, бу дунёда умр буйи тахорат килиб утганлари туфайли у дунёда тахорат суви теккан жойлари оппок булиб, кишининг хавасини келтирадиган даражада ялтираб, порлаб турар экан.

Бу хадисдан олинадиган фойдалар:

  1. Киёмат кунининг коим булишига шак йуклиги.
  2. Тахоратнинг канчалик фазилатли экани.
  3. Киёмат кунида Мухаммад соллаллоху алайхи васалламнинг умматлари тахорат асаридан пешона ва кул-оёкларидан нур таралган холда чакирилишлари.
  4. Киёмат кунида тахорат асаридан пешонада пайдо буладиган нурни узайтириш имкони борлиги. Бунинг учун юзни ювганда буйин тарафларни хам кушиб ювмок кераклиги.
  5. Киёмат кунида тахорат асаридан кул ва оёкда пайдо буладиган нурни узайтириш имкони борлиги. Бунинг учун кул тирсакдан юкорисини хам кушиб, оёк тупикдан юкорисини хам кушиб ювмок лозимлиги.

Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам хам, ушбу хадиснинг ровийи Абу Хурайра розиял­лоху анху хам худди шундок килганлар.

Одатда, тахорат килаётганда юз тулалигича, кул чиганоги билан, оёк тупик билан кушиб ювилади. Негаки инсоннинг бу аъзолари доимо чанг-тузон ва турли нопокликларга дучор булиб туради. Исломда айнан ана шу аъзоларни кунига бир неча бор яхшилаб ювиш хар бир мусулмонга фарз килинган ва у тахорат деб аталади.

Тахоратсиз инсоннинг амали кесик. Бусиз хеч бир мумин узига фарз булган намозни укий олмайди, колаверса, тахоратсиз киши кулига Куръон тутиши мумкин эмас. Шунингдек, умрида энг улуг ишлардан хисобланган Байтуллох тавофини хам кила олмайди.

Аллох таоло бу ишларни адо килиш учун банда тахоратли булишини шарт килиб куйган. Бундан банданинг узи фойда куради. Аввало, тахоратли банда доимо пок юради, турли кирлик ва унинг ортидан келиб чикиши мумкин булган иллат хамда касалликлардан холи булади. Охиратда доимо тахорат-ла юрувчиларга, аъзоларини пок ва тоза тутувчиларга улкан мартаба ваъда килинмокда.

Умрида доимо Аллохнинг амрини килиб, яхши ният билан шариат хукмига буйсуниб, тахорат билан ибодатларни адо этиб юрган кишилар канчалар хам бахтли кишилар экан! Уларнинг хар бир ибодати, аввало, бу дунёда, мухими, у дунёда чексиз бахт-саодатга сабаб булади. Тахоратлари киёмат куни юзлари ва оёк-кулларидан нур булиб порлаб, хаммадан ажралиб турадилар.

Бу дунёда баданларининг тахорат суви етган жойларидан таралиб турган ажойиб нур киёматда уларнинг охират саодатига эришганликлари рамзи булади экан. Бу нур уларни бу дунёда тахорат килмай утганлиги учун юзи каро булиб, дузахга махкум килинган бахтсизлардан ажратиб турса, кандай яхши! Шундай булгач, доимо тахоратли юрайлик, пешона ва кул-оёкларимиздан киёмат куни тараладиган нурни узайтиришга харакат килайлик!

Яна уша кишидан ривоят килинади:

«Пайгамбар соллаллоху алайхи васаллам:

«Сизларни Аллох хатоларни учирадиган, даражаларни кутарадиган нарсага далолат килайми?» дедилар. Улар:

«Албатта, эй Аллохнинг Расули», дейишди.

У Зот: «Кийинчиликларга карамай, тахоратни яхшилаб килиш, масжидларга кадамни купайтириш ва намоздан сунг намозни интизор булиб кутиш. Ана уша сиз учун «муробитлик»дир», дедилар».

Муслим, Термизий ва Насаийлар ривоят килишган.

Шарх: Исломда мусулмонларни душманлар хужумидан химоя килиш учун шай булиб, чегара куриклаб турган одам «муробит» дейилади.

Бу хадисда зикр килинган амалларни бажарувчи кишилар эса мазкур амалларни адо этиш учун хавойи нафсларини жиловлаб турганлари сабабидан «муробит» деб аталмокдалар. Улар хам чегарада ватан химоясига шай турган муробитга ухшатилмокда.

Абу Хурайра розияллоху анхудан ривоят килинган бу хадисда мадх этилган амаллар ичида тахорат хам борлиги учун у «покликнинг фазилатлари» бобида келтирилмокда.

Эътибор беринг, Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам аввало сахобаи киромларга савол ила мурожаат килиш билан уларни маълум амалларга кизиктириб куймокдалар.

У Зот соллаллоху алайхи васаллам уларга:

«Сизларни Аллох хатоларни учирадиган, даражаларни кутарадиган нарсага далолат килайми?» дедилар.

Бу савол, албатта, хар бир эшитувчининг калбида «хатоларни учирадиган, даражаларни кутарадиган нарса нима экан?» деган кизикиш уйготади.

Хатоси йук ким бор?

Хатосининг учишини хохламайдиган ким бор?!

Нима килсам, хатоларим учар экан, деб уйламаган ким бор?!

Колаверса, даражаси кутарилишини истамаган ким бор?!

Сахобаи киромлар бу маънода хаммадан пешкадам булишга интилганлари маълум. Шунинг учун хам Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васалламдан юкоридаги саволни эшитишлари билан:

«Албатта, эй Аллохнинг Расули», дедилар. Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам шундан кейин сахобаларга хатоларни учириб, даражаларни кутарадиган нарсалардан учтасини айтдилар:

  1. «Кийинчиликларга карамай, тахоратни яхшилаб килиш».

Бундан мусулмон одам тахорат учун кандай кийинчиликларга дуч келса хам, сабр килиб, яхшилаб тахорат олиши лозимлиги келиб чикади. Тахорат вактида дуч келинадиган кийинчиликлар эса замонга, маконга ва шароитга караб турлича булиши мумкин. Сув такчил жойларда унинг нархи кутарилиб кетиши хам тахорат килмокчи булган одамга кийинчилик хисобланади, деб айтишган кадимги уламоларимиз. Шунингдек, хаво совук булиши туфайли хам кийинчилик тугилиши мумкин. Хозирги пайтда чет элларга сафар чогида, нотаниш жойларда тахорат килиб олиш имкони йуклиги хам кийинчилик хисобланади. Лекин булар тахорат килмасликка бахона була олмайди. Худди ана шу нарса хадиси шарифда зикр этилганидек, кийинчиликларга карамай, тахоратни яхшилаб килиш банда хатоларининг Аллох таоло томонидан учирилишига ва даражалари кутарилишига сабаб булади.

  1. «Масжидларга кадамни купайтириш».

Яъни масжидга катнаб, жамоат намозларида купрок иштирок этиш. Бунда хам киши баъзи кийинчиликларга дуч келиши мумкин. Аммо буларга карамай, масжид томон канча куп кадам босса, хатоси шунча куп учирилади, даражаси шунча кутарилади.

  1. «Намоздан сунг намозни интизор булиб кутиш».

Бир намозни укиб булгандан кейин, иккинчисини иштиёк билан кутишга нима етсин! Намоз иштиёкида туриш, намоз вакти качон келар экан, укиб хузур топсам, савоб олсам, деб интизор булиш канчалар яхши! Инсондан хеч кандай ортикча саъй-харакат, сарф-харажат талаб этмайдиган бу нарса хам Аллох таоло томонидан мусулмон одам учун хатоларни ювиб, даражаларни кутариб олишга кулай фурсат килиб берилган экан. Бу кандайин хам улуг бахт?!

Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам бунинг зиёдасига мазкур ишларнинг яна бир фазлини зикр этиб:

«Ана уша сиз учун «муробитлик»дир», дедилар.

Бундан ана уша муробитлик маъноси хам чикади.

Ушбу хадисдан олинадиган фойдалар:

  1. Бир амалга одамларни кизиктириш учун, аввало, унинг фойдаларини баён килувчи савол ила тинг­ловчиларга мурожаат этиш.
  2. Кийинчиликларга карамай, тахоратни яхшилаб килишга таргиб.
  3. Кийинчиликларга карамай, яхшилаб килинган тахорат хатолар учирилиб, даражалар кутарилишига сабаб булиши.
  4. Масжидларга куп катнашга таргиб.
  5. Масжидларга ибодат учун куп катнаш – хатолар учирилиб, даражалар купайишига сабаб булиши.
  6. Бир намоздан кейин иккинчисини интизор булиб кутишга таргиб.
  7. Бир намоздан кейин иккинчисини интизор булиб кутиш хатолар учирилиб, даражалар кутарилишига сабаб булиши.
  8. Ислом дини хатоларни учириб, даражаларни кутаришни жуда хам осон килиб куйгани.
  9. Хавои нафсни енгиб, Аллохнинг амрини килиш муробитликка тенглаштирилгани.

Биз мусулмонлар накадар бахтли бандалармиз. Узимиз учун керакли ва фойдали амаллар бизга ибодат килиб берилган. Бугунги кунда фойда оладиган ишларимиз Аллохга курбат хосил киладиган, колаверса, хатоларимизнинг ювилишига, даражаларимизнинг кутарилишига сабаб килиб куйилган.

Хатоларимиз ювилсин, даражаларимиз баланд булсин десак, кийинчиликларга карамай, тахоратни яхшилаб килайлик, масжидлар томон босадиган кадамларимизни купайтирайлик ва намоздан кейин яна навбатдаги намозни иштиёк билан интизор булиб кутайлик.

Яна уша кишидан ривоят килинади:

«Пайгамбар соллаллоху алайхи васаллам:

«Вактики, мусулмон ёки мумин банда тахорат килса, бас, у юзини ювганида уша сув ёки уша сувнинг охирги катраси ила унинг икки кузининг назари оркали килган хатолари юзидан тукилади. Вактики, икки кулини ювса, уша сув ёки уша сувнинг охирги катраси ила унинг икки кули билан килган хатолари тукилади. Вактики, икки оёгини ювса, уша сув ёки уша сувнинг охирги катраси ила икки оёги билан юриб килган хатолари тукилади. Шундок килиб, у гунохлардан пок булиб чикади», дедилар».

Муслим ва Термизий ривоят килишган.

Шарх: Абу Хурайра розияллоху анхудан ривоят килинган бу хадисда бошдан охиригача тахорат туфайли банданинг гунохлари кандок тукилиши батафсил баён килинмокда.

Мусулмон киши тахорат килиш учун кайси бир аъзосини ювса, уша аъзо туфайли содир булган гунох тукилиши таъкидланмокда. Мусулмон одам тахорат пайтида зохирий аъзоларидан кир, чанг-тузонларни ювса хам, аслида унинг гунохлари ювиб ташланиши маълум булмокда. Бу эса тахоратнинг фазли канчалик баланд эканини курсатади.

Шу жойда умумий коида сифатида хаммамиз учун ута мухим бир масалани эслаб утишимиз лозим. Бу хадиси шариф, ундан олдинги ва шунга ухшаш бошка хадисларда гап кичик гунохларнинг тукилиши, ювилиши ёки учирилиши хакида бормокда. Бу маънолардаги хадисларни эшитиб ёки укиб, хохлаган гунохни килиб келиб, бир марта тахорат килса ва намоз укиса, ёхуд жума намозида иштирок этса, хамма гунохлари тукилиб кетар экан, деган хаёлга бормаслигимиз керак. Бунга ухшаш маънодаги хадисларда зикр килинган гунохнинг тукилиши Аллох билан банда орасидаги муносабатда банда томонидан содир этилган кичик гунохларга тегишлидир. Бундан кейин келадиган хадисларда «агар катта гунох килмаган булса», деган истисно хам келади. Уни Аллох хохласа, уз урнида урганамиз.

Шунингдек, бошка бандалар хак-хукукини поймол этиб килинган гунохлар хам касос олинмагунча ювилмайди. Бу хам, Аллох хохласа, кези келганда урганилади.

Лекин тахорат билан кичик гунохларнинг ювилиб кетиши хам катта гап. Аллох таолонинг мусулмон бандаларига курсатган улкан мархамати бу. Мусулмон банда тахорат килаётганда яхши ният билан Аллох таолодан астойдил тилаб, ушбу хадиси шарифни эслаган холда хар аъзосини юваётиб: «илохо, ушбу аъзолардан содир булган гунохларим тукилган булсин», деб сураса, иншааллох, максади хосил булади. Чунки тахорат килиш хам аввал айтиб утилганидек, узига хос ибодатдир.

Шу туфайли тахорат килаётганда бошкалар билан гаплашиш, шоша-пиша, чала-чулпа тахорат килишга йул куймаслик керак. Тахорат банда учун Аллох томонидан кичик гунохларини ювиб олиш учун берилган имконият ва кулай фурсатдир.

Яна уша кишидан ривоят килинади.

«У киши розияллоху анху мен уз халилим соллаллоху алайхи васалламнинг:

«Муминнинг безаги тахорат суви етган жойгача етади», деганларини эшитдим», деди.

Муслим ва Насаий ривоят килишган.

Шарх: Халил – энг якин ва сирдош дуст дегани.

Куръони каримда Аллох таоло Иброхим алайхиссаломни халил этиб олганининг хабари келган. Абу Хурайра розияллоху анхунинг Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васалламни «халилим» дейишлари, у кишининг ул Зот соллаллоху алайхи васалламга булган чексиз мухаббатларидандир.

Безак эса мумин банданинг киёмат куни Аллох томонидан безалишидир. Аллох таоло ахли жаннатнинг васфида:

«Ва улар тилло ва лаълидан булган безаклар ила безалурлар. Ва у ер (жаннат)даги либослари ипакдир», деган.

Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи васалламнинг бу хадиси шарифда:

«Муминнинг безаги тахорат суви етган жойгача булади», дейишларидан, хар кимнинг безаги хар хил булиши келиб чикмокда. Демак, бу дунёда тахоратни яхшилаб килган муминнинг у дунёдаги безаги хам яхши булади, куп тахорат килганнинг безаги куп булади. Шунингдек, банданинг кайси жойларига тахорат суви етган булса, безаги хам уша жойларгача етиб боради.

Биз, муминлар, шу билан бахтлимизки, хозирдаёк охиратдаги безагимизни хохлаганимизча яхшилаб олиш имконимиз бор. Бунинг учун эса уз вактида тахоратимизни комил килишимиз ва баданимизнинг купрок жойига тахорат сувини етказишимиз керак, холос.

Check Also

wsd4xD3Anx78ZV1kkfa2p-WUrb4vZcNE

Зафаробод туман хокимлиги иш юритувчиси 8000 доллар билан ушланди

Холат юзасидан тупланган хужжатлар Жиззах вилоят ИИБ хузуридаги Тергов бошкармасига топширилди. 2020 йилнинг 19 август …

Даре уз Янгиликлар – сӯнги Ӯзбекистон хабарлари