Абу Хурайра розияллоху анхудан ривоят килинади:«Ё Расулуллох! Сиз биз билан хазил-мутойиба киласиз», -дейишди.«Мен хаккдан бошкани гапирмайман», – дедилар». (Имом Бухорий ривоят килган).
Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам Аллохнинг пайгамбари, хотамул анбиё булишлари билан бирга оддий банда хам эдилар. Бошкалар каби одамлар билан сухбатлашар, хазил-мутойиба килар эдилар. Аммо хазиллари рост булган, зеро хазил килганда хам ёлгон гапиришликка ижозат йукдир. Хозирда баъзи кишилар ёлгонни роса гапиришадида, ортидан хазиллашдим деб кушиб куяди. Бу мутлако мумкин эмас!
Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам хазил килишлари доим хам булмаган ва хар кимга хам хазил килавермаганлар. Мен хазилкаш кишиман деб рост гап билан булсада доим хазил килавериш кишини викорини йукотади ва бошка кунгилсизликларга сабаб булиши мумкин. Куйида Расулуллох солаллоху алайхи васалламнинг кай уринларда хазил килганларини баъзи мисоллар оркали танишиб чикамиз:
Ёш болаларга хазил килганлари:
Анас розияллоху анхудан ривоят килинади:
Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам ул зотни бир кун «Эй икки кулоглик» деб чакирибдилар. (Имом Термизий ривоят килган).
Маълумки Анас ибн Молик розияллоху анху 10 ёшларидан Расулуллох соллаллоху алайхи васалламнинг хизматларида булганлар. Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам у зотнинг ёш болаликларини эътиборидан шундай хазил килганлар ва албатта сузлари хак суздир.
Заиф кишиларга хазил килганлари:
Анас ибн Молик розияллоху анхудан ривоят килинади:
«Бир киши Набий солаллоху алайхи васалламнинг хузурларига улов сураб келди. Шунда у зот: «Бупти, сени туянинг боласига миндириб куямиз», – дедилар. «Туянинг боласини нима киламан?» – деди. Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам кулиб: «Ахир туя хам туянинг боласи буладими?» -дедилар». (Имом Бухорий ривоят килган).
Бир кишидан бирор бир нарса сураб борган киши албатта хижолат булади, узини заиф деб хис килади. Суралувчи киши яхши муомала килса, узига якин олиб бироз хазил килса суровчининг кунгли кутарилади албатта. Чунки Расулуллох соллаллоху алайхи васаллам шундай кишиларга баъзида хазил килган эканлар ва албатта сузлари хак суздир.
Аёлларга хазил килганлари:
Халкимизда «Аёл киши ширин сузнинг гадосидир» деган накл бор. Бу албатта бежиз эмас, аёллар нозик табиатли, бир огиз ширин суздан бахтиёр буладиган, салгина купол харакат, гап-суздан кунгиллари бузиладиган кишилардир. Расулуллох соллаллоху алайхи васалламнинг аёллар билан килган муомалари хам бизга гузал намунадир. У зот алайхиссалом баъзи вактларда аёлларга хазил килар эдилар. Булардан бир кампир жаннатга киришини сураб дуо килишларини сураганида «жаннатга кампирлар кирмайди» деганлари ёки оналаримиз ва бошка баъзи аёлларни шишага ухшатиб туяларни хайдаб юрувчи кишига «Охиста бул, Шишаларга сарбон булганингда» деганларини мисол келтиришимиз мумкин.
Биринчи холатда кампир киши аёл экани, заифа экани эътиборидан хазил килганлар. Кейин «Жаннатга кампирлар кирмайди» деганларини изохлаб ёш холда кирилишини айтиб, оятдан далил хам келтирадилар.
Расулуллох соллаллоху алайхи васалламнинг ахли аёллари ила хазиллашиб туришликлари бошка уринларда хам булган. Шариатимизда ахли аёли, фарзандлари ила кунгилхушлик килиш, уларни кунглини кутариш учун хазил килишга рухсат бор. Албатта хазил рост булишлиги, меъёрида булишли шарти билан.