Главная / Иктисодиёт / Жиззахда автомобиль заводи курилиши нега тухтаб колди? Вактида битмаган навбатдаги лойиха ва «Узавтосаноат»нинг мавхум изохи

Жиззахда автомобиль заводи курилиши нега тухтаб колди? Вактида битмаган навбатдаги лойиха ва «Узавтосаноат»нинг мавхум изохи

Узбекистонда Peugeot ва Citroen автомобиллари ишлаб чикарилиши йулга куйилиши хакидаги илк хабар 2017 йил майида пайдо булганди. Уша йилнинг 16 май куни «Узавтосаноат» акциядорлик жамияти Франциянинг «Peugeot Citroen Automobiles S.А» компанияси билан масъулияти чекланган жамият шаклида, устав жамгармаси, эквиваленти 29,3 млн евро микдоридаги «Uzbekistan Peugeot Citroen Automotive» кушма корхонасини ташкил этиш тугрисида битим имзоланганини маълум килганди.

Куп утмасдан, 2017 йилнинг 13 июнь куни Узбекистон президенти Шавкат Мирзиëев «Хорижий инвестициялар иштирокидаги «Uzbekistan Peugeot Citroen Automotive» корхонасини ташкил этиш тугрисида»ги карорини имзолади.

Карорда «Жиззах» эркин индустриал зона худудида енгил тижорат автомобилларини ишлаб чикариш объектларини куриш учун Узавтосаноат»га 45 гектар ер майдони ажратиш¸ лойиха иштирокчилари булган, заводни куришга тендерсиз танланган «Avtosanoat-Injiniring» МЧЖ, «Узогирсаноатлойиха» АЖ, «12-трест» МЧЖ хамда «Узавтосаноат»га катор солик (курилиш даврида ишлар хажми ва хизматлар буйича кушимча киймат солигидан озод этиш) ва божхона имтиëзлари такдим этилганди.

Умумий киймати 133,3 млн еврога тенг деб эълон килинган «Узбекистонда енгил тижорат автомобилларини ишлаб чикаришни ташкил этиш» инвестиция лойихаси буйича 2017 йилнинг июлида Шароф Рашидов туманидаги «Жиззах» эркин иктисодий худудида завод курилиши бошланди (Дастлаб курилиш ишларини 2019 йилнинг бошида якунлаш режалаштирилганди, кейинрок президент топширигига кура курилиш ишларининг охирги муддати сифатида 2018 йилнинг 10 декабри белгиланди).

Лойиха буйича, кушма корхонада йилига 16 минг дона йуловчилар ва юкларни ташишга мулжалланган енгил тижорат автомобиллари (13 минг дона Peugeot Expert ва 3 минг дона Peugeot Boxer енгил тижорий автомобиллари) ишлаб чикариш кузда тутилганди.

Бу лойиха хакида кейинги бир йил давомида бот-бот материаллар берилди. Сайтларда «Peugeot» сузи кидирувга берилганда шундай хабарлар чикиб келади: «Uzbekistan Peugeot Citroen Automotive 2019 йилда махсулот ишлаб чикаришни бошлайди», «Франция ОАВ Uzbekistan Peugeot Citroen Automotive кушма корхонаси яратилишини юкори бахолади», «Жиззахда курилаётган янги автомобиль заводи 2019 йилдан махсулот ишлаб чикаришни бошлайди», «Peugeot Citroen Automotive ва Жиззах политехника институти уртасида хамкорлик меморандуми имзоланди», «Узбекистонда йуналишли Damas’лар урнини Peugeot’лар эгаллайди», «Peugeot Expert ва Peugeot Boxer автомобиллари 2019 йилдан бошлаб «Made in Uzbekistan» белгиси остида чикади», «Жиззах автомобиль заводи шу йил куриб битказилади» (2018 йилги хабар), «Жиззахда Peugeot-Citroen заводи муддатидан олдин ишга туширилади»…

Лекин завод 2018 йил охиригача куриб битказилмайдиган, унда 2019 йилнинг бошидан автомобиллар ишлаб чикарилиши бошланмайдиган булди.

Бу вактда эса хориж нашрларида француз томони ушбу лойиха келажагига шубха билдириб, уни тухтатишни истаётгани, маблаг масаласида муаммолар юзага келгани туфайли ишлар тухтаб колгани хакида хабарлар таркалди.

Kun.uz мухбири 10 декабрдан кейин завод худудида булди ва вазиятни урганди. Белгиланган муддатга келиб завод худудида белгиланган иш хажмининг 50 фоизи хам бажарилмаганди. Маълум булишича, худудда курилиш ишлари шу йилнинг ноябрь ойидаёк тухтаб колган. Ишлар якин вактларда яна бошланишидан хам дарак йук.

Айни вактда курилиш-монтаж ишлари тухтаган, 500 нафардан зиёд ишчи ва курувчилар билан иш бошланган корхона ховлисида 30 нафарга якин ишчи колган.

Курилиш ишлари пудратчиси булган «12-трест» мухандиси Рустам Аллаберганов Kun.uz мухбири саволларига жавоб кайтарди.

«Заводда иш тухтаб колгани йук. Ишчилар камлиги рост. Сабаби бизда бундан ташкари яна бошка объектлар хам бор, шу боис барча ишчиларни Тошкентдаги турли курилиш ишларига жалб килганмиз. У ерда курилиш объектлари ута мухим булгани боис барча ишчилар кетишган. Бу ерда хам иш кетяпти, янги йилдан кейин келсангиз, саволларингизга тулик жавоб топасиз», демокда у.

Завод техник назоратчиси Шавкат Абдукаримовнинг жавоби эса вазиятга бироз ойдинлик киритди: «… иш тухтадими, билингки маблаг йук. Ишчиларнинг купи ойлик маошини ололмагани учун иш уринларини тарк этиб кетишди. Тугри, карор буйича завод январь ойидан енгил автомобилларни ишлаб чикаришни бошлаши керак эди. Яширишнинг хожати йук, куриб турганингиздек, бу ерда хали-бери иш бошланмаса керак. Завод май ойига бориб ишга тушса хам катта гап. Уни буни куйинг, мен сизга айтсам, ушбу автомобиль заводи лойихаси охиригача етказилмаган. Айтганча, курилиш ишлари тухтаб колишига яна бир сабаб бор. Гап шундаки, карорда белгиланганидек енгил автомашиналарни ишлаб чикарувчи барча технологиялар энг янги русумда булиши шарт килиб белгиланган. Аммо бу заводга келтирилаётган технологиялар анча эски русумдалиги маълум булиб колди. Гапираман деса, гап куп. Юкорида айтганимдек, барча масала маблагга бориб такалади. Шу ерга ишлатилган купгина курилиш материллари хам карзга келтирилган. Ниятни яхши киламиз албатта. Яхши ният- ярим мол. Катталар 2019 йил январь ойидан яна курилиш ишлари  бошланади, дейишяпти. Бошланса ажаб эмас…».

Катта шов-шувлар ва умидлар билан бошланган лойиха вактида амалга ошмади. Президент топшириги уз вактида бажарилмади.

19 декабрь куни «Узавтосаноат» завод курилиши тухтаб колгани юзасидан расман изох берди ва Жиззахда автозавод куриш лойихаси концепцияси узгартирилиши маълум килинди.

Компания хабарида «хозирда объектда курилиш-монтаж ишлари якунига етаётгани» айтилган. Холбуки, юкорида Kun.uz мухбири курилиш-монтаж ишлари тухтагани хакида маълумот берганди.

«Технологик ва мухандислик жихозлари етказиб берилиши буйича тегишли контрактлар тузилган. Шу билан бирга, бошлангич маълумотлардаги баъзи кузда тутилмаган узгаришлар муносабати билан, шериклар лойиха концепциясини узгартириш ва иктисодий параметрларни оптималлаштириш устида хамкорликда ишламокда. Лойиханинг келгуси бориши хакида кушимча равишда маълум килинади», дейилади хабарда.

Уз навбатида кушма корхонанинг иккинчи томони – PSA Groupe корпорацияси матбуот хизмати хам Узбекистондаги лойиха такдири буйича саволга жавоб берган ва бу лойиха сакланиб колинаётгани, бу борада ишлар давом этаётганини маълум килган.

Бунгача ОАВда «французлар киритилажак инвестиция кайтишига шубха билан карай бошлашгани, Peugeot бренди билан завод очиш учун кафолат пули суралаётгани, кафолат масаласи хал килинмаса, бу режа йукка чикиши» хакида хабарлар таркалганди.

Кайд этиш жоизки, бу Узбекистондаги белгиланган муддатда тайёр булмайдиган ягона йирик лойиха эмас.

Фото: Туризмни ривожлантириш давлат кумитаси

Аввалига Тошкент вилояти, Бустонлик туманидаги (Чимён) «Амирсой» номли замонавий тог-чанги курортининг биринчи навбати ваъда килинганидек, 15 декабрь куни фойдаланишга топширилмади. Туризмни ривожлантириш кумитаси бу кечикиш буйича изох бериб, «юзага келган мураккабликлар» сабабли уриндикли дор йули хам (канат), кабинали дор йули хам фойдаланишга топширишнинг имкони булмагани, уриндикли дор йулини 2019 йил январидан аввал ишга тушириб булмаслигини, кабиналисини ишга тушириш учун 2019 йил охиригача кутиш кераклигини тушунтиришди.

«Кайд этиш мухимки, курортнинг ишга тушиши об-хаво шароитларига бевосита боглик. Чанги учиш учун эса етарли микдорда кор коплами зарур», дея кушимча килинган Туризм кумитаси хабарида.

Фото: УзА

Тошкентдаги «Humo Arena» муз саройи хам белгиланган муддатда фойдаланишга топширилмайдиган булди. Бу лойиха хам кечиккани расман тан олинмади, лекин Тошкент шахар Ички ишлар бош бошкармаси матбуот хизмати 2019 йилнинг мартигача шахарнинг Бешёгоч кучаси буйлаб харакатланиш чекланиши хакида берган хабаридан буни англаб олиш кийин эмасди.

Фото: УзА

Колаверса, 2017 йил апрелида тамал тоши куйилган Жиззахдаги нефтни кайта ишлаш мажмуаси курилиши хам кечикиши маълум булиб улгурган, 2022 йилда фойдаланишга топширилиши белгиланган лойиха буйича олиб борилаётган ишлар бир йилга тухтатилган (киймати 2,2 миллиард доллар булган лойиха йилига 5 миллион тонна нефть хомашёсини кайта ишлаш имконини бериши кузда тутилганди).

Кутиш керак булган навбатдаги муддатлар хам аник эмас. Бундай холатлар ягона эмаслиги ташвишланарли. Хали яна канча лойиха белгиланган муддатда битмаслиги ёки чала колиши номаълум.

Яна Жиззахдаги завод лойихасига кайтамиз. «Узавтосаноат» изохи нега бу кадар мавхум? Изохда нега «12-трест»нинг ишсиз колган ишчилари такдири хакида битта хам суз йук. Нега завод техник назоратчиси айтганидек, маблаг тугаб колгани хакида лом-мим дейилмаган? Изохда нега завод курилиш ишлари качон тикланиши хакида маълумот мавжуд эмас?

Французлар билан муносабатлар буйича хам яна бир катор саволлар очик колмокда. Хамкорлар ростдан хам кафолат сурамокдами? Заводга ростдан хам эски технологияларни олиб киришга уриниш булдими? Ёки «Узавтосаноат» бундай маълумотлардан бехабармиди?

Check Also

200sum

200 минг сумлик банкноталар муомалага чикарилади

Янги банкноталар 15 июлдан муомалада булади. Марказий банк 2022 йил 15 июлидан бошлаб янги куринишдаги …

Даре уз Янгиликлар – сӯнги Ӯзбекистон хабарлари