Главная / Жамият / Газ ва свет йук – Фаргонада киш манзараси

Газ ва свет йук – Фаргонада киш манзараси

Хар гал ОАВда «кичкирикли» сарлавха билан Узбекистонга йирик инвестиция ёткизилиши, тез орада катта завод ва куп иш уринлари яратилиши хакида укиганимда ичимдан бир уй утади: шу хабар укувчиларимизга кизикми? Уларнинг калби овози нималар хакида гапиряпти?

Аслида халк нимани истайди? Иш соатлари тугаб, кун корайиб колган бир пайтда шулар хакида уй суриб, антика гоя пайдо булди. Кишлокка йул олиб, барчасини кузим билан курсам, худудларда яшаётган кишилар билан сухбат килсам-чи? Уйчи уйлагунча, таваккалчи ишини битказади. Узимга шундай деб далда бериб, Фаргона вилоятининг Риштон туманини кузлаб, манзилга равона булдим.


Риштон дехкон бозори

«Юртга келсанг, бозорга бор»

Бежиз шарк халклари юртнинг бозори ва мозорини зиёрат килишмаган. Бу ерда барча янгиликлардан вокиф буласиз, нарх-наво, кишиларнинг кайфиятига караб, мамлакатда олиб борилаётган сиёсат хакида тушунча хосил булади. Шундай килиб, Риштоннинг марказий дехкон бозорида тинмай савдо килаётган кишилар билан сухбат килишни бошладим.

Кутилмаганда (аслида, кутгандим) бозор рахбарининг маънавий ишлар буйича уринбосари (уйлаб топганим йук, рост, узи шунака таништирди) менга пешвоз чикиб, «бозорда съёмка бошлаган» кимлигига кизикди. Хар холда тушунган, яхши инсон экан-у,  мендан кура куп иши бор. Негаки, у билан сухбатимиз якунига етмай, уртага тадбиркор аёл аралашди. У бозор маъмурияти, туман хокимиятидан норози, мулкига зарар етганлардан бири. У хакда Kun.uz ёзганди. Афтидан, маколадан сунг бузиш ишлари тухтабди, аммо етказилган зиён копланмаган.

Фаргона водийсида мева-сабзавотнинг нархи анча паст, айникса узум киш кунларида хам мул, арзон пулланмокда. Гушт тугрисида хам шундай дейиш мумкин. Аммо, бозорда сотилаётган махсулотлар ичида печка хам борлиги мени хайрон колдирди. Сотувчининг растасига якинлашсам, бу ижтимоий тармокларда машхур печкачи Дима Каюмнинг дукони булиб чикди.


Печкачи Дима Каюм печканинг кандай ясалиши хакида маълумот бермокда

«Битта печка учун тахминан 150 минг сумгача маблаг талаб этилади. Печкадан ташкари мурини хам сотиб олиш керак», – дея мени товарлари билан таништира бошлади у.

Асли исми Дилшод булган риштонлик ишбилармоннинг айтишича, енгил металдан ясалаётган печкаларни Андижондаги усталар тайёрлашмокда. Сотувда чуяндан тайёрланган печкалар хам бор. Унинг растасидан сал нарида эса Эрон, Хитойда ишлаб чикарилган чуглама иситгичлар сотиляпти. Атрофда яна суюлтирилган газ баллонлар хам бор. Хуллас, киш кунлари махаллий ахолининг асосий иши уйни иссик тутиш, болалар касал булиб колишига йул куймаслик, пул топиш ва корин туклашдан иборат. Буни хар бир киши фаолияти мисолида куриш мумкин.


Туман ахолисининг суюлтирилган газ баллонларига талаби юкори

Электр хайдагич ёхуд халк тилида «движок»ка талаб юкори. Туманда электр энергия тинимсиз узилиб, келмай колишидан янги турдаги хизмат курсатиш шохобчалари хам пайдо булибди. Айнан уша «движок»ларга хизмат курсатадиган устанинг айтишича, кунора келиб турадиган мижозлари бор, айникса маросимларни утказиш пайтида «свет» керак булади.


«Движок» устахонаси

«Движок» устахонасининг ёнида эса кумир сотадиган дукон бор. Очиги, кумир Ангрендан келтирилган булса-да, сифатли эмас. Бирок, у арзон ва халкка керак. Шунинг учун, савдода кумирнинг куйкуми хам колмаяпти.
Кумир куйкуми ёкилганда, ундан согликка жиддий зиён килувчи ис гази ажралиб чикиши мумкин. Ёкилгини ишлатишда печкага доим эътиборли булиш лозим. Мури йулини тозалаб, хаво айланишини текшириш хам керак. Ёки яна бошка вариант бор: куйкумдан брикет кумир ясаш мумкин. Унинг учун кумир кумини намлаб, уни махсус компрессорга солдик. Бир зумда кулбола брикет тайёрлашни ургандим. Четдан кузатиб турсам, брикетлар куришга хам улгурмаяпти. Унинг хам савдоси чаккон.


Куйкумдан ясалган брикет 

Энг арзон ва миллий ёкилги эса тезакдан тайёрланади. Ха, у таппи. Мумтоз куринишдаги таппини тайёрлаш учун менга янги, жуда хам янги пайдо булган тезак керак булди. Ундан олиб, деворга отдим. Менга шундай килиб миллий ёкилги килишни ургатган кишлок ахолисига кура, ёпишиб колган тезак, котиб, таппига айланади. Таппини тайёрлашнинг инновацион услублари хам бор: кумир куми ва бироз сомон аралаштириб кулда гувала шаклида териб чикиш керак. Тайёр таппини утин калагандек, печкага тикасиз. Уй-ку исийди, лекин хидига чидайсиз энди.


Таппи ёкилгисини тайёрлашда керак буладиган асосий  махсулот

Энг киммат ёкилги – утин. Утин булганда хам урик утини. Бир «Муравей» машинага тулдирилган утин тахминан 300 минг сумга бахоланади. Буёги ким канча утин топиши ва кишнинг совук кунларига боглик. Кишлок шароитида бундай «киммат хашамат»ни факат пули бор одам эплайди. Чунки, махаллий ахоли хисобида 300 минг сум катта маблаг саналади. Ночор оилалар резинкали оёк кийим, калиш хам ёкиб кун кечираётганини эшитдим. Начора, кишдан омон чикиш керак.


Сотиб олишга хамманинг хам «кули етавермайдиган» утин

У дебман, бу дебман, куёш эса магрибга бош куйибди. Мен махаллада яшаётган хонадонлардан бирига кириб, уларнинг турмуши билан кизикдим.

«Далада ишлайман. Бир мавсумдаги мехнатим учун фермер 800 кг бугдой беради. Хосил зур булса, 1 тонна хам бериб юборади. Кушимча даромад учун озрок ер берган, уйимнинг ичида хам томоркам бор. Рузгорга керакли махсулотларни етиштириб, ишлатамиз, ошиб колганини сотамиз. Газ, сув умуман йук. Чирок эса дам-дам келади. Шу пайтда телефонларни кувватлаб олишга улгуриб колиш керак», – дейди хонадон бошлиги.

Уй эгасининг айтишича, киш якинлашиши билан печка куриш долзарб масалага айланади. Печканинг узида овкат пишади, уша хонада овкатланишади, шу ерда хамма ухлайди.

«Бизнинг уйда ёш бола бор. Шунинг учун, хонани иссик тутамиз. Канализация йук, сув хам йук-да. 1 км олисдаги жойда ер каъридан сув чиккан, бутун махалладагилар шу ерда сувни олиб келишади», – дейди у.

Узбекнинг узи кизик-да, мехмон келса, дарров дастурхон ёзишни уйлайди. Мен эса уларни куп безовта килмаслик учун бошка хонадон эшигига мураладим. У ерда мени ногирон фарзандига караётган нафакадаги кекса аёл кутиб олди. Уларнинг хонаси аввалги уйга нисбатан совук эди. Аммо, хона уртасида оёкнинг рохати – сандал ясалган.


сандал…

«Келин, углим ва мен бирга яшаймиз. Кумир, утин куп ишлатмайман. Овкатларни газ баллонда пиширамиз», – деб гап бошлади аёл.

Унинг айтишича, газ баллонни кайта тулдириш учун купинча махсус пунктга фойдаланувчилар узи боришига тугри келади. Белгиланган тартиб буйича тулдирилган газ баллонлар 3 ой хам келмай колиши мумкин. Аёлнинг фикрича, бу баллонларни ташишдаги муаммони курсатади.

«Шунга карамай, такси ушлаб, бориб келаман», – деб ку

Check Also

thumbnail-tw-20201105142056-6058

Шахар хаётига карши соглом хаётнинг 3 та асосий омили

Биз хаммамиз биламиз ва курамиз: шахар хаёти одамларга салбий таъсир курсатади, у ёки бу касалликларни …

Даре уз Янгиликлар – сӯнги Ӯзбекистон хабарлари