Главная / Жамият / Жуда заҳарли: пассив тажовуз соғликка қандай таъсир қилади

Жуда заҳарли: пассив тажовуз соғликка қандай таъсир қилади

Мен ҳеч кимни хафа қилишни хоҳламайман, лекин“: булар остида, биринчи қарашда, зарарсиз сўзлар, кўпинча самимий тажовуз яширинган бўлиб, у ўзини дўстона ва ғамхўрлик билан яширади. Биз ҳар куни Интернетда бундай хабарларга дуч келамиз: постлар остидаги изоҳларда, кўплаб чатларда ва оммавий саҳифаларда.

Пассив тажовуз соғликка қандай таъсир қилади ва ундан қандай қочиш керак? Биз буни “Кибербуллингга қарши кун” ВК лойиҳаси эксперти, психиатр, т.ф.д., “Елементарно” маслаҳат-психологик маркази асосчиси Даниял Ибрагимов билан биргаликда ҳал қилмоқдамиз.

Пассив тажовуз нима?

Пассив тажовузнинг кўплаб таърифлари мавжуд. Мана улардан бири:

Пассив тажовуз – бу ғамхўрлик, маслаҳат, ёрдам бериш истаги сифатида яширинган бошқа одамга душманликнинг онгли ёки онгсиз намоён бўлиши.”

4-mehnati-machburi-2Бошқача қилиб айтганда, пассив тажовуз ҳеч қачон бевосита ўзини намоён қилмайди ва тажовузкор жабрланувчига нисбатан ҳақиқий муносабатини яширади, очиқ конфликтга кирмайди, жабрланувчини хафа қилмайди. Интернет муҳитидаги пассив тажовузга юқоридаги хусусиятларга қўшимча равишда иккита муҳим омил қўшилади – анонимлик ва жазосизлик.

Интернет тажовузнинг намоён бўлиши учун воситани танлашда жазосизлик ва эркинлик ҳисси беради.
Ҳар қандай нонаме кундузи энг яхши шифокор, ўқитувчи, кўп болали она ва бошқа ҳар қандай одамнинг гўзал қиёфасини сақлаб қолган ҳолда, ўзининг салбий ҳис-туйғуларини бошқаларга қуйиши мумкин. У буни қилганини ҳеч ким билмайди.

Аста-секин, одам стрессни шу тарзда энгиллаштиришга ўрганиб қолади ва автоматик равишда исталган жойда буни қилишнинг мумкин бўлган усулларини қидиради: нотанишларнинг фотосуратлари, дўстларига шахсий хабарлар остида шарҳлар ёзади.

У бу усулнинг ишлашини тушунади: кескинлик энгиллашади.

Афсуски, алкоголизмга мойил бўлган одамлар каби пассив тажовузкорлар буни ўзлари инкор этадилар. Ахир, ҳеч қандай даҳшатли нарса бўлмади, улар: “Мен нима дедим ёки қилдим” деб ўйлашади. Бу сизнинг ҳаракатларингизни оқлашнинг осон ёъли: муаммоингизни тушунишнинг ҳожати ёъқ, психотерапияга пул сарфлаш. Натижада, тажовузкорлар ҳам ўз хатти-ҳаракатларининг гаровига айланади.

Ғазаб, ғазаб ва чалкашлик

Токсик хулқ-атворни бошдан кечирган одамлар ўзларини қандай ҳис қилишади? Аввало, ноқулайлик, хафагарчилик, қайғу, ғазаб, қайғу, соғинч. Пассив тажовуз ва Интернет бўйича ВК тадқиқотига кўра, пассив тажовуз қурбони бўлган респондентларнинг аксарияти ғазабланган ва ғазабланган (37%), хафа бўлган (29%) ёки саросимага тушган (22%).

Баъзида бу нохуш, салбий ҳис-туйғулар, одам унга нисбатан аниқ танқидга дуч келганида пайдо бўлади. Баъзида даъволар аниқ эмас, улар лойқа бўлиши мумкин, лекин одам суҳбатдошнинг эслатмасида ўзи учун ёқимсиз нарса борлигини ҳис қилади. Бу биз “чўкма қолди” деб айтаётган туйғу.

Тадқиқот шунингдек, тажовузкорларнинг ҳис-туйғулари ҳақида маълумотни ўз ичига олади: улар кўпинча енгиллик (18%), ғазабланган / ғазабланган (17%) ёки уларнинг ҳиссий ҳолати ўзгармаган (18%).

Қизиғи шундаки, иккала ҳолатда ҳам аёллар эркакларникига қараганда кўпроқ стрессга мойил.
Эркак тажовузкорларнинг 27 фоизида ва жабрланганларнинг 18 фоизида пассив тажовузга дуч келганидан кейин ҳиссий ҳолат ўзгармади. Аёллар (36%) эркакларга (18%) нисбатан икки баравар кўп норозиликни бошдан кечиришган ва аёллар (25%) эркакларга қараганда (18%) чалкашликларга дуч келишган.

Check Also

thumbnail-tw-20201105142056-6058

Шаҳар ҳаётига қарши соғлом ҳаётнинг 3 та асосий омили

Биз ҳаммамиз биламиз ва кўрамиз: шаҳар ҳаёти одамларга салбий таъсир кўрсатади, у ёки бу касалликларни …

Даре уз Янгиликлар – сӯнги Ӯзбекистон хабарлари