Нима учун одам куп Терлайди

Терлеме, отоном (ёки автоном) асаб тизимининг бўлиниши бўлган симпатетик асаб тизими томонидан тартибга солинади. Автоном асаб тизими ички органларни назорат қилади ва бевосита онгли иродага бўйсунмайди. Симпатетик асаб тизими нордон синапсларида нордон транслатиэрларни чиқаришни таъминлайди – норепинефрин ва асетилколин. Асетилколин хушбўй ҳидли тизим томонидан хурмо ва тагликларда чиқарилади. Анксиете, стресс, жисмоний уринишлар билан симпатик асаб тизимининг овози ошиб боради, шу сабабли бу нейротрансмитерларнинг чиқарилиши ҳам ошади. Натижада, тер безларининг ҳужайраларида терли суюқлик секрециясини таъминловчи сигнализация йўллари ва ферментатив биёкимясал жараёнлар каскадлари пайдо бўлади.

Айрим тер теради ва ажитасён ёки жисмоний зўравонлик бўлмаса ҳам тананинг юзасидан буғланади. Тери ишлаб чиқаришнинг ортиши иссиқ шароитда, гипоталамуснинг олдинги қисмларида иссиқлик узатишнинг асаб тизими фаоллашганда содир бўлади. Буғланиш иссиқлик ўтказувчанлик механизмларидан биридир. Шунинг учун иссиқ ҳавода ёки ваннада инсон шиддат билан терлайди. Тери оқимлари ёки жуда кучли ишлаб чиқарилган томчилар билан мўл-кўл оқиб ўтадиган нарса, тернинг секинроқ тарқалиб кетиши ва зудлик билан буғланганда вақти билан таққослаганда, организмга иссиқлик узатишни таъминлашда бир неча марта самарасиз бўлади.

Тери безларининг ажраладиган вазифаси соғлом одамда муҳим эмас, лекин буйрак касаллиги каби баъзи касалликларда сезиларли ва мазмунли бўлади. Россия буг ъбанёсунун терапöтик таъсиридан бири, фақат тер безлери орқали заҳарли чиқиндиларни чиқаришга боғлиқ. Баъзи тадқиқотчилар тернинг яна бир функциясини кўрсатмоқдалар: бу организмда жамият организмаларининг хатти-ҳаракати ва ижтимоий ўзаро таъсирига таъсир қилувчи феромонлар – махсус молекулалар мавжуд.

Биз ушбу мавзуда тавсия қиламиз:
Нерв ҳужайралари таъмирланганми?
Ёшга қараб, инсон танасининг микрофлораси ўзгариши мумкин. Тернинг айрим хусусиятлари, айниқса унинг ҳиди, одамнинг микрофлорасига хос бўлган ҳаётий фаолият маҳсулотлари билан аниқланиши мумкин. Организмнинг иммунитет ҳолати ёшга қараб ўзгаради, шунинг учун микрофлорани ва, натижада, тернинг айрим сифатлари ўзгариши мумкин. Гигиэна қоидаларига риоя қилган соғлом инсонда тернинг ҳиди одатда “соғлом”. Тернинг ҳидини ўзгартириш организмнинг одатдаги ишлашидан четга чиқиши мумкин. Масалан, бундай ўзгаришлар эндокрин касалликлар, буйраклар ва жигар касалликлари билан содир бўлади. Шифокорнинг диққатини маълум бир кеча-кундуз терининг пайдо бўлишига, баъзи касалликларнинг аломати бўлиши мумкин.

Тер теришини таъсир кўрсатиш учун махсус моддалар синтез қилинди: антиперспирантлар ва деодорантлар. Деодорантлар терининг таъсирини тўғридан-тўғри таъсир қилмайди, фақат унинг ҳидини ўзгартиради. Терни антиперспирантлар бостиради, аммо уларнинг баъзилари салбий ён таъсирга эга бўлиши мумкин. Гиперҳидрози бўлган баъзи беморлар одатдаги ҳаётга тўсқинлик қилади, тер безларини асабийлашишини камайтириш учун махсус жарроҳлик операцияларгача тиббий ёрдамга муҳтож.

Терлеме инсоннинг онгли иродасига бевосита бўйсунмайди, лекин ўсимлик нерв тизими томонидан бошқарилади. Терлаш интенсивлиги бир қатор анатомик ва физиологик омилларга боғлиқ: мавзунинг жўшқинлик, жисмоний фаолияти, автоном нерв системасининг оҳанглари, тер безларининг сони ва уларнинг танада тарқалиши.