Маркетинг турлари: 4P бу нима?

Энг машҳур ва оммабоп маркетинг тушунчаларидан бири 4P(4Пи) ёки маркетинг аралашмаси контсептсиясидир. Бу ғоя 1964 йилда Нил Борден ўзининг “Маркетинг аралашмаси контсептсияси” мақоласини эълон қилганида пайдо бўлган, унда у компаниянинг маркетинг режасини тузишда эътиборга олиниши керак бўлган барча элементларни бирлаштиришга ҳаракат қилган.

Дастлаб, бундай режада жуда кўп сонли нуқталар мавжуд эди, аммо Нел уларни 4 тагача қисқартиришга ва уларни эслаб қолишни осонлаштиришга муваффақ бўлди. Шундай қилиб, 4П комплекси пайдо бўлди. Келажакда бу мажмуа 5, 7 ва 10 Пи гача кенгайтирилади. Маркетинг аралашмаси комплекси маркетолог таъсир қилиши мумкин бўлган омилларни бирлаштиради. 4П контсептсияси асосида ишлаб чиқилган стратегия таклиф этилаётган маҳсулот: маҳсулот ёки хизматнинг қабул қилинган қийматини ошириши керак.

Асосий моделга қуйидагилар киради: нарх, маҳсулот, сотиш жойи ва реклама. Келинг, уларни батафсил кўриб чиқайлик:

1. Маҳсулот – Маҳсулот

Маҳсулот – бу компания ўз мижозларига (потентсиал ва мавжуд) таклиф қиладиган маҳсулот ёки хизматдир. Бу 4П контсептсиясининг асоси бўлиб, маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш айнан шу босқичдан бошланиши керак.

Маҳсулотингиз қандай функтсияларни бажаришини аниқланг? Унинг ўзига хос афзаллиги нимада? Маҳсулотингиз қанчалик сифатли бўлишини аниқланг? Турли тоифадаги истеъмолчилар учун сифат кўрсаткичи турли ёъллар билан ўлчанади, масалан, бир истеъмолчи учун сабзи текис ва тоза бўлиши муҳим, бошқаси эса ҳосилни йиғиб олинган ҳудудга қараб сифатни баҳолайди. Ассортимент қанчалик кенг бўлишини, охирги фойдаланувчи учун хизмат қандай бўлишини аниқланг.

Маҳсулот брендинги ҳам контсептсиянинг ушбу бўлимига тегишли. Рўйхатга олиниши ва ҳимояланиши мумкин бўлган номни ишлаб чиқиш, логотип ва корпоратив идентификатсияни ишлаб чиқиш керак. Маҳсулотнинг қадоқланиши муҳим эмас, у рақобатчилардан ажралиб туриши керак, лекин жуда оригинал бўлмаслиги керак, акс ҳолда истеъмолчи, ҳатто у мақсадли равишда маълум бир маҳсулотни қидираётган бўлса ҳам, уни кўрмаслиги мумкин.

2. Нархи – Нархи 

Нарх нафақат компания оладиган фойдага, балки истеъмолчи томонидан маҳсулот идрокига ҳам таъсир қилади. Агар таклиф қилинган нарх кутилганидан анча юқори ёки анча паст бўлса, бу харид қилиш қарорига салбий таъсир кўрсатиши ва истеъмолчиларнинг ишончини камайтириши мумкин.

Компаниянинг нарх сиёсати маҳсулот қайси нарх сегментида жойлаштирилишини белгилайди. Бу истеъмолчининг идрокига бевосита таъсир қилади. Нархни белгилаш бозорга кириш стратегиясига бевосита таъсир қилади.

Нархни белгилашда сиз турли хил тарқатиш каналлари учун турли нархлаш тактикалари ҳақида ўйлашингиз керак, масалан, сиз махсус ҳажмдаги чегирмаларни белгилашингиз ёки маълум бир товарлар тўплами учун махсус нархни таклиф қилишингиз мумкин, бундай “пакет” таклифи ҳам энгишга ёрдам беради. қайта баҳолаш билан. Турли актсиялар (агар компания уларни ўтказишни режалаштираётган бўлса) учун ўрнатилиши режалаштирилган нархларни ҳисобга олиш ёки реклама тадбирларини ўтказиш шартларини аниқлаш бир хил даражада муҳимдир.

3. Жой

Маркетинг аралашмасининг ушбу компоненти маҳсулотни тақсимлаш моделини кўриб чиқади. Товар нафақат тўғри жойда, балки истеъмолчи уни сотиб олишга қарор қилиши учун керакли вақтда ҳам бўлиши керак.

Маҳсулотнинг географиясини, бошқа бозорлар ва ҳудудларга режалаштирилган кенгайтирилишини аниқлаш керак. Товарлар тарқатиладиган каналлар муҳим аҳамиятга эга, уни намойиш қилиш қоидалари, унинг ҳажми ва талаблар бузилган тақдирда дилерлар учун жарималар назарда тутилиши керак. Форс-мажор ҳолатларида захирада қанча маҳсулотни сақлаш кераклигини аниқланг.

4. Рағбатлантириш

Ушбу бўлим маркетинг коммуникатсияларининг барча турларини ўз ичига олади. Улар истеъмолчиларни маҳсулотлар тўғрисида хабардор қилишга, уларнинг имиджини яратишга ёки ўзгартиришга, шунингдек, сотиб олиш ёки қайта сотиб олиш эҳтиёжини яратишга қаратилган бўлиши мумкин.

Ушбу бўлим керакли реклама стратегиясини белгилайди (суриш ёки тортиш). Алоқа бюджети ва реклама хабарларининг умумий оқимидаги бренд овозининг режалаштирилган улуши аниқланади. Рағбатлантириш натижасида эришиш режалаштирилган натижа аниқланади (у аниқ рақамларда ифодаланиши керак, масалан, кутилаётган бозор улуши ёки мижозларнинг содиқлигини 10% га ошириш). Алоқа каналлари танланади, компания ташкил этишни режалаштирган ёки иштирок этиши керак бўлган зарур тадбирлар режалаштирилган. Медиастратегия ҳамда аксиялар ва бошқа тарғибот тадбирларини ўтказиш режаси ишлаб чиқилмоқда.

Ушбу мақолада биз маркетинг аралашмасининг асосий элементларини кўриб чиқдик, вақт ўтиши билан ушбу моделга янги элементлар киритилди, биз кейинги мақолада батафсил кўриб чиқамиз.

Маълумот сарчашмаси: http://marketing.agentstva.tj/